شهرستان مرودشت در شمال شیراز واقع شده و آب و هوای آن در نواحی کوهستانی سردسیر و در سایرنواحی معتدل است. کاوش‌های علمی تاریخی نشانگر آن است که هزاران سال پیش از آنکه داریوش تپه سنگی را بر دامان کوه رحمت برای احداث کاخ‌های خود انتخاب کند، اقوام متمدن در دشت وسیع مرودشت می‌زیسته‌اند. ویرانه‌های شهر باستانی استخر و تخت جمشید بخشی از تاریخ این شهر را به نمایش می‌گذارند.

پتروشیمی شیراز یکی از نزدیکترین و بزرگترین بخش‌های صنعتی اقتصادی است که در ۴ کیلومتری این شهرستان قرارگرفته که علی‌رغم رونق اقتصادی خوب از نظر تولید آلودگی زیست‌محیطی زیان زیادی را به شهروندان این منطقه وارد نموده‌است.

رودخانه کر که از مارگون سپیدان و سرحد اقلید سرچشمه می‌گیرد از ورودی این شهر عبور می‌کند که البته پتروشیمی آب آن را تا حد زیادی آلوده نموده که نتایج آلودگی کاملاً مشهود می‌باشد.

تولیدات کشاورزی جلگه مرودشت عبارتند از گندم و جو که به صورت آبی و دیم کشت می‌شود، برنج در مناطقی که آب به اندازه کافی دارد و چغندر قند که محصول آن به کارخانه قند مرودشت فروخته می‌شود. علاوه بر این، پنبه، ذرت، یونجه، سیب‌زمینی و کشت جالیز تا حدودی رایج است.

یکی از مناطق مهم کشاورزی کشور بخش رامجرد می‌باشد که بیشترین تولیدکننده گندم در استان فارس مربوط به این قسمت می‌باشد. شهرهای فاروق و سیدان نیز از جمله مناطق سرسبز و دیدنی و همچنین قطب‌های مهم اقتصادی به دلیل وجود باغ‌های انار و میوه و همچنین محصولات مرغوب کشاورزی است.

  • تخت جمشید: باشکوه ترین جاذبه تاریخی این شهر و یکی از شگفت‌انگیزترین نشانه‌های تمدن چند هزار ساله ایران را می‌توان در تخت جمشید دید. این مجموعه شکوهی از تمدن پادشاهان ایران باستان را به رخ می‌کشد و سازه‌های سنگی آن را می‌توانید در شکل عمارت‌های بزرگ ببینید که روزگاری محل حکومت پادشاهان هخامنشی بود. در حال حاضر از این مجموعه ستون‌ها، سر ستون‌ها، کتیبه‌ها، نقش برجسته‌ها، کاخ‌ها و دروازه‌های عظیمی به جا مانده است. تخت جمشید که در لاتین به پرسپولیس شناخته می‌شود، در زمان داریوش اول سنگ بنای اولیه آن گذاشته شد و تکمیل آن ۱۲۰ سال طول کشید. مجموعه دارای بخش‌های مختلف است که بازدید آن چندین ساعت زمان می‌برد و یک برنامه نیم روزه باید برای آن در نظر بگیرید. 
تخت جمشید (عکس: کامران)
  • مجموعه پاسارگاد: مجموعه پاسارگاد در شیراز، از جمله آثاری‌ است که قدمت آن به دوران هخامنشیان می‌رسد. دشت وسیعی که در یک منطقه خوش‌آب‌وهوا قرار دارد و مهم‌ترین اثر آن مقبره کوروش هخامنشی‌ است. از سایر بناهای مجموعه  می‌توان به کاخ‌های سلطنتی، باغ‌ شاهی و آبراهه‌ها، برج سنگی، تل تخت، محوطه مقدس، کاروانسرای مظفری و مسجد اتابکی اشاره کرد. این مجموعه باستانی اولین پایتخت هخامنشیان به‌شمار می‌رود؛ پایتختی با ۱۶۰ هکتار که در دل دشت بزرگی قرار گرفته بود. این شهر باستانی در سال ۱۳۸۳ به‌عنوان پنجمین اثر ایرانی در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
  • نقش رجب: از دیگر جذابیت‌های باستانی این شهر می‌توان به نقش رجب اشاره کرد. این مجموعه نزدیک به تخت جمشید و نقش رستم قرار دارد و شامل چهار سنگ‌نگاره می‌شود. نقش رجب از جمله باشکوه‌ترین آثار دوران ساسانیان به‌شمار می‌رود که داستان‌های مختلفی از جمله تاج‌گذاری پادشاهان ساسانی را بازگو می‌کند.
  • نقش رستم: این اثر تاریخی شامل نقوش برجسته و همچنین چند آرامگاه است. مجموعه‌ای از نقش برجسته‌های صخره‌ای‌ که تاج‌گذاری و بر تخت نشستن اردشیر بابکان و پیروزی شاپور اول بر امپراتوری پر قدرت رم را نشان می‌دهد. در داخل آن هم آرامگاه پادشاهان هخامنشی از جمله داریوش کبیر، خشایار شاه و داریوش دوم است. گرچه هیچ راه ورودی به داخل آرامگاه‌ها وجود ندارد و قابل بازدید نیستند.
  • شهر تاریخی استخر: استان فارس اصلی‌ترین پایتخت هخامنشیان به‌شمار می‌رفته است و در نتیجه شهرهای تاریخی زیادی در آن وجود دارد. یکی از مهم‌ترین آن‌ها استخر نام دارد. شهر تاریخی استخر در زمان خود یکی از آبادترین و باشکوه‌ترین شهرهای ایران به‌شمار می‌رفته است. اما پس از افول پادشاهان باستان، به‌طور کامل تخریب شد و در حال حاضر یک دروازه سنگی، چند ستون و چند دیوار سنگی از آن باقی‌ مانده است.
  • مقبره کمبوجیه (زندان سلیمان): این شهر باستانی آثار زیادی را در دل خود جای داده، گرچه از شکوه برخی از آن‌ها چیز زیادی باقی نمانده است. از میان این آثار می‌توان به مقبره کمبوجیه یا زندان سلیمان اشاره کرد که در‌حال‌حاضر یک دیوار با سنگ‌های سفید و حفره‌هایی شبیه به پنجره، خود را نشان می‌دهد. این بنا در زمان ساخت یک شاهکار معماری به‌شمار می‌رفته‌است تا جایی که داریوش مشابه آن را در نقش رستم بنا کرد و آن بنا به کعبه زرتشت معروف است. این اثر تاریخی را در فهرست میراث جهانی یونسکو با نام بنای زندان به ثبت رساندند.
  • قلعه استخر: قلعه استخر در بخش شمالی شهر و در بخش جلگه‌ای آن قرار دارد. قلعه استخر در دوران دیلمیان ساخته شده و در حال حاضر بقایایی از آن باقی مانده است. در گذشته یک استخر بزرگ و پرآب در وسط قلعه بوده و در حال حاضر در کنار بقایای آن چند درخت سرو چند صد ساله دیده می‌شود. نکته جالب در مورد این بنا وجود چاه سنگی با عمق ۶۰ متر است که در وسط بنا قرار دارد و به‌تازگی کشف شده است.
  • پل خان: از دوران باستان که جلوتر بیاییم، بناهایی را می‌بینیم در این شهر که نشانه‌هایی از دوران‌های تاریخی مختلف هستند. از جمله این بناها می‌توان به پل خان اشاره کرد؛ پلی تاریخی که در دوران صفویه روی رودخانه کر ساخته شده است. این پل ۵ دهانه دارد و با طول ۱۰۰ متر، عرض ۵ متر بنایی و ارتفاع ۱۳ متر از سنگ و ساروج بنا شده است. مشابه این پل را می‌توان در این شهر به‌وفور دید که از جمله آنها می‌توان به پل بیدگل در بخش درودزن، پل تاریخی استخر در دهستان نقش رستم و متعلق به دوران ساسانی، پل سیوند در روستای سیوند و متعلق به دوران ساسانیان و اشکانیان و پل بند امیر واقع در روستای بند امیر، اشاره کرد.
نقش رستم (عکس: محمدرسول رفعت‌پناه)